KurumsallaÅŸma deyince herkes farklı bir tarif yapıyor, herkesin algısı farklı. Kısa, basit ve anlaşılır bir ifadeyle kurumsallaÅŸma deyince “iÅŸletmenin yönetiminin kiÅŸilere göre deÄŸiÅŸen deÄŸil, sisteme göre iÅŸleyen bir yapıya kavuÅŸturulması ve yazılı kurallarla bunun standart, sürdürülebilir hale getirilmesidir” diyebiliriz. KurumsallaÅŸma aynı zamanda ÅŸirketin kimliÄŸidir, kendisine has özelliklerle ve yöntemlerle iÅŸ yapma kabiliyetini de ifade ettiÄŸinden dolayı, ÅŸirketin rakipleriyle ayrışmasını saÄŸlayan en önemli özelliÄŸidir.
Ülkemizdeki ÅŸirketlerin %95 inden fazlasını aile ÅŸirketleri oluÅŸturuyor. Bunlarında çoÄŸu yıllık cirosu 10.000.000 $ ve altında olan ÅŸirketler, ÅŸirket ömürleri kısa ve genelde hala iÅŸin başında ilk kurucular yani birinci kuÅŸak var. Ä°stisnaları olmakla birlikte birinci kuÅŸak genelde kurumsallaÅŸmaya uzak, klasik yönetim anlayışıyla yönetmeyi tercih ediyorlar, genelde saygı ve güvene dayalı bir yönetim anlayışı olduÄŸundan da ÅŸirketleri ayakta tutacak, nesilden nesile saÄŸlıklı bir ÅŸekilde devrine yardımcı olacak bir Aile anayasaları yok. Bu yüzden yüzlerce firma birinci kuÅŸağın ani ölümü veya iÅŸten çekilmesi sonucunda, aile içi anlaÅŸmazlıklar sebebiyle parçalanıp ya küçülüyorlar veya yok olup gidiyorlar.
DeÄŸiÅŸimin her alanın olmazsa olmazları arasında yer aldığı günümüzde, yaÅŸamlarını sürdürmek isteyen iÅŸletmelerin, deÄŸiÅŸimin gerektirdiÄŸi ÅŸartlara uyum saÄŸlayabilme becerisini göstermeleri gerekmektedir. DeÄŸiÅŸimin uyumun düzeyi, iÅŸletmelerin kurumsallaÅŸma düzeyleri ile doÄŸru orantılıdır. KurumsallaÅŸma düzeyleri yüksek olan iÅŸletmelerin, deÄŸiÅŸime uyum saÄŸlamaları daha kolay olur. KurumsallaÅŸma ÅŸirketler için büyümenin anahtarıdır diyebiliriz. Çünkü kurumsallaÅŸma kiÅŸilere baÄŸlı deÄŸil sisteme dayalı bir yönetim ÅŸekline geçmektir, girdiler ve çıktılar birebir kayıtlı ve sistem üzerinden yapıldığı için kayıp çalıntı ve fireler çok net bir ÅŸekilde görülebilmekte ve önlenebilmektedir. KurumsallaÅŸma disiplin demektir. Kurallar yazılıdır, “yaptığını yaz, yazdığını yap” iÅŸin özetidir. Sözlü iletiÅŸimden çok yazılı iletiÅŸim yaygındır. Kim, ne, nerede, nasıl, ne zaman sorularının cevapları bellidir, böylece iÅŸler ortada kalmaz, sonuçları takip edilir. Sorumluluklar bellidir, keyfi uygulamalar yoktur. KiÅŸiler deÄŸiÅŸse bile iÅŸler aksamadan yürümeye devam eder. Hedeflerle yönetim söz konusudur. Ä°ÅŸin içinde duygusallık ve diÄŸer yönetimi etkileyen olumsuz faktörlerden etkilenmek söz konusu bile deÄŸildir.
Unutmayın “Herkesin istediÄŸini yapabileceÄŸi bir yerde, hiç kimse istediÄŸini yapamaz.” Kurallar herkes için eÅŸittir ve eÅŸit uygulanır, terfiler ve iÅŸe alımlar belirlenen liyakat kuralları çerçevesindedir, torpil, adama göre iÅŸ veya muamele yoktur. BaÅŸarılar ya da baÅŸarısızlıklar rakamsal sonuçlara göre ölçülebilir ve yönetilebilir seviyededir. Kuruma baÄŸlılık çalışanlar arasında yüksek seviyededir, kurumsal itibar ve marka deÄŸeri kurumsallaÅŸan firmalarda daha yüksektir. Bütün her ÅŸey kayıt altında olduÄŸundan kayıp, kaçak ve fireler ölçülebilir ve önlenebilir seviyededir.
Ä°ÅŸte bu sebeplerden dolayı kurumsallaÅŸmayan ÅŸirketlerin, kayıt dışılığı da hesaba kattığımızda saÄŸlıklı büyüme imkânı neredeyse sıfıra yakın bir ihtimaldir diyebiliriz. Kayıt dışılık bir taraftan kar gibi görünürken sistemsizliÄŸinde getirdiÄŸi kayıp kaçak ve çalıntıları ölçebilmek ve bunların önüne geçmek imkânsızdır. Tabiri caizse dibi delik kova gibidir, siz bir kova su taşıdığınızı zannedersiniz, ona göre enerji harcarsınız lakin yarısı, belki daha fazlası dibindeki deliklerden dolayı boÅŸa akıp gitmiÅŸtir.
Ä°nsanlar ancak yaptıkları iÅŸten zevk ve heyecan duydukları, faydalı iÅŸler yaptıklarına inandıkları zaman verimli olabilirler. KurumsallaÅŸmanın iÅŸlerin doÄŸru yapılmasına faydası çoktur. KurumsallaÅŸma baÅŸarıların sürekliliÄŸini saÄŸlar. Bir ÅŸirketin uzun süreli devamlılığı, ancak kurumsallaÅŸma ile gerçekleÅŸebilir.
Ercüment Tunçalp
Yazarımızın bu yazısı Retail Türkiye Dergisinde yayınlanmıştır.