Türkiye’nin geliÅŸen ekonomisi, artan nüfusu, kırdan kente göç gibi nedenlerle hızlı bir kentleÅŸme süreci yaÅŸamıştır. Bu hıza ne yazık ki kentlerimiz zaman zaman ayak uyduramamış ve saÄŸlıksız bina yapıları ve alt yapısı yetersiz kentler oluÅŸmaya baÅŸlamıştır. Deprem kuÅŸağında bulunan ülkemiz açısından önemli bir risk oluÅŸturan bu geliÅŸmelerin önüne Kentsel DönüÅŸüm projeleri ile geçilmesi hedeflenmektedir. Ancak Kentsel DönüÅŸüm projelerini ve teÅŸviklerini yalnızca binaların yıkılıp yenisinin yapılması olarak algılamamak gerekir. Bu süreç Anadolu’nun farklı kentleri açısından kaçırılmayacak tarihi bir fırsat olarak deÄŸerlendirilmeli ve top yekûn bir modernleÅŸme adımının miladı olmalıdır.
Büyük ÅŸehirlerin yükünü hafifletmek ve göç olgusunu ortadan kaldırmak ve tarihi ve kültürel zenginlikleri ile her köÅŸesi ayrı bir hazine barındıran kentlerimiz kentsel dönüÅŸüm süreci ile kendi özelliklerini ortaya çıkaracakları planlamaları hayata geçirmelidir. Anadolu illerinde yıkılan her eski binanın yerine yapılan yeni binalar o ÅŸehirde yaÅŸayan halkın ufkunu, sosyal statüsünü, yaÅŸama bakış açısını da geliÅŸtirecek bir tasarımla hayata geçirilmelidir. Kentler bir birlerine benzemek ya da büyük ÅŸehirlere özenmek yerine kendi zengin kültürel dokularını parlatacak ve farklılaÅŸacak bir yol izlemelidir. Ancak bu anlayış ile gerçekleÅŸtirilen kentsel dönüÅŸüm süreçleri ile ÅŸehirler turizm ve ticari gelirlerini artırabilir ve ÅŸehir halkı için yeni gelir kaynakları yaratılabilir.
Ülkemizin birçok bölgesi için turizm odaklı ve yabancı ziyaretçi sayısını artırmaya yönelik özel projelerin geliÅŸtirilmesi ve hayata geliÅŸtirilmesi, ÅŸehirlerin bu açıdan da dönüÅŸümün düÅŸünülmesi kritik baÅŸarı faktörleri arasından yer almaktadır.
Perakende sektörü açısından deÄŸerlendirdiÄŸimizde tüm sektörün özellikle yabancı turisti cezbedecek projelere ihtiyacı olduÄŸunu söyleyebiliriz. Hem perakende sektörünün hem de sektörü besleyen inÅŸaat firmalarının, esnafın, üniversitenin, sanayicinin öÄŸrencinin, ev hanımının gerek maddi gelir olarak gerekse vizyon anlamında geliÅŸmesini saÄŸlayacak en önemli sektörlerden biri turizmdir. Turizm gelirleri Türkiye için dinamo etkisi yaratacak ve sıcak para akışını hızlandıracak en önemli ekonomik girdidir. Bu nedenle kentsel dönüÅŸüm süreçlerinde turistlerin beklentileri ve memnuniyet duyacakları farklı yatırımlar da hayata geçirilmelidir. Birçok ilimizin var olan turizm potansiyelleri gün ışığına çıkartılmalı ve bunun dünyaya iletiÅŸimi yapılarak yeni pazarların kapıları aralanmalıdır.
Yani kentsel dönüÅŸüm yalnızca binaların saÄŸlamlaÅŸtırılması noktasında devreye girmelidir. Åžehirlerin mevcut tarihi dokuları restore edilmeli, alt yapı çalışmaları modernize edilmeli, ulaşım ve konaklama olanakları zenginleÅŸtirilmelidir. Biz öyle bir kentsel dönüÅŸüm süreci hayal ediyoruz ki; yerli veya yabancı turist ÅŸehre geldiÄŸinde tarihi geçmiÅŸimizi merak ve hayranlık ile gezecek, tarihi çarşı pazarlarda kültürel alışveriÅŸi yapmasının yanı sıra her türlü modern imkânın sunulduÄŸu Avm’lerde alış veriÅŸ gerçekleÅŸtirecek ve eÄŸlence alanlarında eÄŸlenecek ve sosyalleÅŸerek evine güzel anılarla dönecek.
Tüm bu dönüÅŸüm süreçleri ve sonrası ÅŸüphesiz yeni iÅŸ imkânlarının yaratılması açısından da önemlidir. Artık ömrünü tüketmiÅŸ binalar yerine yapılan her yeni bina ticaretin ÅŸeklini de deÄŸiÅŸtirmektedir. Daha iyi vitrin camları, daha iyi depolama alanları daha güzel sokaklar ve ticaret yapan esnafın güzellikler karşısında kendini zorlayarak yeni ihtiyaçlara ayak uydurma zorunluluÄŸu ortaya çıkacaktır. Böylece ticaret hacimleri artacaktır.
Bu revizyonu markalar da istemektedir. Bankalar, marka maÄŸazalar iskâna ve deprem yönetmeliÄŸine uygun yerler aramaktadır. Her yeni açılan banka ÅŸubesi ve maÄŸaza istihdamın can damarıdır.
Özetle;
Kentsel dönüÅŸüm ekonomiyi çeÅŸitlendirmek, yeni iÅŸ olanakları yaratarak iÅŸsizlik gibi temel sorunlara çözüm bulmak, dünya pazarları için yeni kent markaları yaratmak adına Ülkemiz ve perakende sektörümüzün geleceÄŸi açısından oldukça kritik ve olmazsa olmaz süreçlerden biridir. Kentsel dönüÅŸümde en önemli konu tek seferde ÅŸehrin hem fiziki hem sosyo kültürel, hem de ekonomik yapısını tanımlayacak, anlamlandıracak, anlaşılır ve pazarlanabilir kılabilecek bir süreç yönetimi olarak ele alınmasıdır. Ancak bu anlayışla yürütülen projeler ülkemizi ve sektörümüzü geleceÄŸe daha güçlü taşıyabilir.
Atakan Tahmas
Yazarımızın bu yazısı Retail Türkiye Dergisinde yayınlanmıştır.